برای داشتن گفتار طبیعی انسان نیازمند سلامت و هماهنگی در زمینه های تلفظی، روانی، صوتی و تشدیدی می باشد.اختلال در هر یک از این زمینه ها مشکلاتی در برقراری ارتباط برای فرد به وجود خواهد آورد.
لکنت یعنی اختلال در روانی گفتار به گونه ای که فرد با آنکه دقیقا می داند که چه می خواهد بگوید اما در آن لحظه به علت تکرار، کشش و یا توقف صدا قادر به گفتن نیست.
شیوع
شیوع لکنت در افراد بالغ 1% می باشد. معمولاً لکنت در جنس مذکر به جنس مونث با نسبت 3به1 دیده می شود.این نسبت در بین افراد تحصیل کرده 7 به 1 و در بین افراد با تحصیلات پایین4به1 است.
لازم به ذکر است لکنت در افراد عقب مانده ذهنی بیشتر دیده می شود.
علل
- عوامل ژنتیکی
- عوامل نوروفیزیولوژیکE.E.G) غیر طبیعی، پردازش زبانی غیر طبیعی، نقص در کنترل حرکتی گفتار، نقص در سیستم فیدبک شنیداری، نقص در پردازش شنیداری مرکزی، نقص در سیستم عصبی سیستم خودکار)
- عوامل زبان شناختی(نقص در برنامه ریزی گفتار)
- عوامل محیطی(به عنوان رفتار یاد گرفته شده)
- عوامل چندگانه
علائم لکنت
- تکرار ها
-تکرار صدا یا هجا
-تکرار تمام کلمه
-تکرار عبارت
- کشش ها
-کشش صدا ها یا هجا
-کشش خاموش(همراه تلاش و تقلا)
- به میان اندازی
-به میان اندازی صدا یا هجا
-به میان اندازی کلمه
-به میان اندازی عبارت
- مکث ها
-مکث های خاموش
-کلمات شکسته
-عبارات ناتمام
- اصلاحات یا ایده ها (تغییر کلمات یا ایده ها)
عوامل همراه
- رفتار های تقلایی: شامل انقباض زائد قابل رویت همراه ناروانی در مکانیسم صورتی _ دهانی که با شدت یافتن لکنت در اندام های دیگر نیز دیده می شود.
- احساسات و طرز تلقی ها: نگرش و احساس فرد نسبت به مشکل خود که افراد خانواده در آن بسیار موثرند.
- اجتناب و پیش بینی:
اجتناب یک پاسخ یاد گرفته شده نسبت به یک محرک نا مساعد است.اجتناب ممکن است در برابر صدا، کلمه، عناوین، مردم، موقعیت ها و رویداد های ارتباطی رخ دهد.
اجتناب اولیه شامل تلاش فرد برای تغییر سخن می باشد که شامل:
آغاز گر ها: استفاده از صدا ها و…جهت شروع گفتار
به تاخیر انداختن: سکوت، وانمود کردن به تفکر، اعمال عادتی و..
تلاش مجدد: تکرار گفته روان به منظورفائق آمدن بر ناروانی
جابه جایی: تغییر محتوای ارتباطی از طریق تاکید بر گفتار مثل تقلید صدای دیگران
اجتناب ثانویه شامل کاهش یا توقف تلاش جهت سخن گفتن که شامل:
کاهش گفتار در تمام موقعیت ها
تکیه بر دیگران جهت برقراری ارتباط
پیش بینی یک انتظار از ناروانی قبل از رخداد می باشد که در
سطح صدا ها،کلمات،افراد و یا موقعیت های خاص دیده می شود.
(N.N.F) Normal Non Fluency
ناروانی طبیعی که در محدوده سنی 5/2 تا 5 سال رخ می دهد دارای علائم زیر است:
- ناروانی تنها از نوع تکرار و در کل کلمه
- عدم وجود رفتار های تقلایی
- عدم آگاهی کودک
این کودکان بایستی به طور غیر مستقیم و از طریق مشاوره به والدین درمان شوند.در صورت عدم درمان ناروانی طبیعی به لکنت تبدیل خواهد شد.
درمان
تکنیک های درمانی شامل:
- Progressive,General Relaxation
(تنها در بزرگسالان)
- AirFlow. Technigue(جهت هماهنگی دم و بازدم)
- Prolongation(کشش همزمان و مساوی هجاهای مختلف)
- Rhythmic(کشش نامساوی هجاها)
- Syllabic(کنترل زمان ریتم گفتار)
- Pausing(کاهش سرعت و تنظیم ریتم)
- Unison(همخوانی،روش کمکی)
- Shadowing (تقلید از درمانگر، روش کمکی)
- Delay Auditory Feed Back
(تاخیر در زمان فیدبک شنیداری)
گفتاردرمانی یارا تبریز